Zink historie

Grondwater

Het grondwaterplan geeft gemeenten, waterschappen en provincies een houvast voor de omgang met de grondwaterverontreiniging.

Grondwaterplan De Kempen  2012

Zinkassen

Op basis van meerdere inventarisaties en onderzoeken lijken honderden kilometers aan wegen in het ABdK projectgebied mogelijk verontreinigd met zinkassen. Met een innovatieve aanpak wordt uiteindelijk ruim 1100 kilometer aan wegen nauwkeurig onderzocht.

Verdachte wegen in 28 gemeenten onderzocht  2009

jantje

Waterbodems

Studie naar de cadium- en zinkvracht in waterbodems vanaf de Belgische grens tot aan 's-Hertogenbosch laat zien waar en hoe zware metalengehaltes in het systeem terecht komen.

Massabalans van cadmium en zink (BeNeKempen)  2007

Grondwater

De kwaliteit van het grondwater wordt intensief bijgehouden via een meetnet van 320 peilbuizen verspreid over 80 lokaties

Meetnet grondwaterkwaliteit   2007-2014

Zinkassen

In 2003 start een van de grootste ABdK operaties, namelijk het saneren van particuliere erven. In totaal worden in de periode 2003-2015 meer dan 1000 tuinen en erven gesaneerd. Deels bekostigd door de eigenaren zelf.

Sanering particuliere erven  2003-2015

Zinkassen

Een belangrijke verspreidingsroute van de zware metalen die in het verleden zijn vrijgekomen bij de industriële zinkproductie was via de lucht. De metalen, vooral zink en cadmium, zijn als deeltjes in de verbrandingsgassen uitgestoten en vervolgens door de wind meegevoerd.

Geostatistiek Zivest-pilot Sterksel  2004

Waterbodems

De functie van twee zandvangen, de Klotputten en de Vleut, is hersteld door deze opnieuw in te richten en verontreinigd slib te verwijderen.

Zandvangen opgeschoond  2003 - 2006

Zinkassen

Via een enquête onder ongeveer 35.000 huishoudens probeert ABdK zicht te krijgen op de aanwezigheid en verspreiding van zinkassen in tuinen en op erven. De respons is zeer hoog, het onderwerp leeft.

Inventarisatie zinkassen particuliere erven  2003-2004

Waterbodems

In de Dommel is een sedimentvang nodig. Maar wat is de beste plek?

Sedimentvang de Dommel  2003

Algemeen

Een belangrijke verspreidingsroute van de zware metalen die in het verleden zijn vrijgekomen bij de industriële zinkproductie was via de lucht. De metalen, vooral zink en cadmium, zijn als deeltjes in de verbrandingsgassen uitgestoten en vervolgens door de wind meegevoerd.

Depositiekaarten laten verspreiding zware metalen zien  2002

Landbouw

ABdK heeft van 2002 tot 2006 een proeftuin op de grens van Budel-Dorplein en Weert tot haar beschikking, waar land– en tuinbouwgewassen zoals radijs, sla, schorseneren, prei, tarwe, aardappelen en gras worden geteeld.

Immobilisatie in de proeftuin 2002

Organistatie

In het advies uit 1997 bepleit de Technische Commissie Bodem (TCB) de oprichting van een zelfstandige beheersorganisatie, het latere projectbureau ABdK. Samen met alle belanghebbende partijen pakken de provincies Noord-Brabant en Limburg met frisse moed de verontreiniging in de Kempen verder aan.

Op naar een speciale projectorganisatie 1997

Zinkassen

Volgend op de sanering van de 60 tuinen in Budel-Dorplein, worden tientallen open zinkaswegen rondom het dorp aangepakt. De wegen worden niet afgegraven, maar door de zinkassen te isoleren worden de risico's op verspreiding van de vervuiling tot een minimum beperkt.

Voortgang aanpak Budel-Dorplein  1990 - 1996

Gezondheid

Iedereen wil weten of cadmiumverontreiniging schadelijk is. Het RIVM voert daarom in 1987 een vergelijkend gezondheidsonderzoek uit tussen een populatie volwassen uit Luyksgestel (in vervuild gebied) en uit Zeeland (Noord-Brabant, in niet-vervuild gebied).

Cadmiumverontreiniging en de volksgezondheid  1985 - 1987

Algemeen

Via een enquete worden 200 gemeenten benaderd om inzicht te krijgen in aantallen zinkassenwegen, -erven, -depots, overstromingsgebieden en volkstuincomplexen met mogelijk verhoogde cadmiumwaarden. Deze resultaten zullen jaren later het projectgebied van ABdK bepalen.

Aanvullende inventarisatie zware metalenverontreiniging  1985

Historie

Als reactie op het gifschandaal in Lekkerkerk begint in 1981 een landelijke inventarisatie van bodemverontreiniging. In 1983 komt de Interimwet Bodemsanering (Ibs) tot stand. Hieraan gekoppeld stelt het Rijk ook middelen beschikbaar voor onderzoek en sanering.

Eerste wetgeving over bodemverontreiniging  1983

Historie

Begin jaren tachtig komen resultaten van eerdere landbouwkundige onderzoeken naar buiten, wat in 1983 leidt tot Kamervragen. Dan is "Cadmium in de Kempen" voorpaginanieuws.

Eerste alarmbellen gaan af  1982

Algemeen

Hier vindt u u diverse downloads, veelgestelde vragen en een uitgebreide zoekfunctie.

 Vragen - Downloads - Zoeken

Grondwater

Grensoverschrijdend grondwatermodel waarmee scenario's worden doorberekend om het effect van verschillende maatregelen in kaart te brengen.

2007 - 2008 Grondwatermodel (BeNeKempen)

Grondstromen

Een haalbaarheidsstudie wijst uit dat er in het veld niet voldoende draagvlak is voor het inrichten van een centrale grondverwerkingslocatie voor met zinkassen vervuilde grond.

2007 Centrale grondverwerkingslocatie niet haalbaar  

Natuur

Het uitwaaigebied is het gebied rond de zinkfabriek in Budel-Dorplein waar via atmosferische depositie zware metalen vanuit de lucht in de grond zijn terechtgekomen. . Een indicatief bodemonderzoek aan de hand van tientallen boringen laat zien dat slechts in een klein deel van de onderzochte locaties de normen worden overschreden.

2004 Bodemonderzoek in 'uitwaaigebied'

Waterbodems

ABdK draagt kennis over de vervuiling van de Dommel bij aan dit grote Europese onderzoeksproject waarin vijf rivieren, waaronder de Maas, centraal staan.

2004 - 2009 Aqua Terra: Europees onderzoeksproject

Landbouw

Onderzoeksinstituut Alterra brengt de relatie tussen zware metalen in de bodem en gehalten in landbouwgewassen in kaart.

2003 - 2006 Gewasonderzoek op landbouwkavels

Zinkassen

Op basis van eerdere inventarisaties worden 35 wegvakken in en rond Sterksel nader onderzocht op de aanwezigheid van zinkassen. Bij 11 wegvakken is er sprake van een dusdanig blootstellingsrisico dat deze prioriteit krijgen in de aanpak.

2003 - 2004 Verificatie zinkassenwegen in Sterksel

Moestuinen

Door de overdracht van zware metalen in de bodem naar voedingsgewassen te bepalen en de risico's voor de gezondheid als gevolg van consumptie van deze gewassen vast te stellen, worden teeltadviezen opgesteld voor de landbouw en particulieren.

2003 - 2004 Risicoinventarisatie levert teeltadviezen

Moestuinen

Met een laboratoriumopstelling wordt de opname van cadmium uit sla en radijs onderzocht in een modelstudie.

2002 Opname van cadmium uit sla en radijs

Waterbodems

Een nieuwe aanpak van beheerplannen geeft meer ruimte aan waterschappen.

2003 - 2004 Waterbodembeheerplannen Tungelroysebeek en de Dommel

Zinkassen

Genoeg werk aan de winkel voor ABdK. Met saneringen aan de Havenweg in Budel-Dorplein en de Zivest pilot in Sterksel gaat ABdK concreet aan de slag om zinkassen te verwijderen.

2000 Eerste uitvoeringsprojecten ABdK

Algemeen

Tussen 1995 en 1997 werkt de Technische Commissie Bodem (TCB) aan het ontrafelen van de verontreinigingsproblematiek in de Kempen. De TCB draagt oplossingen aan die zijn gebaseerd op een nieuwe benadering van het omgaan met verontreinigingen: actief bodembeheer.

1995 - 1997 Actief bodembeheer komt op

Zinkassen

Op aandringen van nieuwe bewoners worden in 1988 in de wijk Dommeldal in Boxtel de eerste 70 tuinen met te veel cadmium gesaneerd. Twee jaren later volgen 60 tuinen in Budel-Dorplein. Maar hier verloopt de sanering op gespannen voet met de bewoners.

1988 Tuinen in Boxtel en Budel-Dorplein op de schop

Algemeen

Nu de omvang en complexiteit van de vervuilingsproblemen helder worden, krijgt de ‘Integrale aanpak zware metalenverontreiniging in de Kempen’ gestalte. Saneren lijkt de beste manier om de grootste risico's voor de volksgezondheid te verminderen. Het aanpakken van particuliere tuinen krijgt prioriteit.

1987 - 1988 Integraal plan van aanpak krijgt gestalte

Algemeen

De Interimwet Bodemsanering creeert nieuwe milieutaken voor de Provincies Noord-Brabant en Limburg. Het cadmiumprobleem wordt geinventariseerd en steekproefsgewijs in het veld beoordeeld. Dat dat men zich moet gaan bezinnen op maatregelen is snel duidelijk.

1983 Provincies nemen milieutaken serieus

Historie

Van de Kempensche Zink Maatschappij 1892 tot aan Nyrstar: zinkproductie in de Nederlandse Kempen door de jaren heen.

1892 - 1973 De (Zink)historie in Budel-Dorplein